Akciğer Kanseri Nedir? Akciğer Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

• Akciğer Kanseri Nedir?

Akciğer vücudumuzun en önemli organlarından birisidir. Yaşamsal öneme sahip olan akciğer vücuttaki karbondioksitin atılmasını sağlar. Akciğerdeki doku ve hücrelerin kontrolsüz bir biçimde çoğalmasına halk arasında akciğer kanseri denir. Kontrolsüz çoğalan hücreler bulundukları ortamda büyümeye başlar. Bu büyüme çevresindeki doku ve organlara hasar vermeye başlar. Akciğer kanseri küçük hücreli ve küçük hücreli olmayan kanser olmak üzere ikiye ayrılır.

• Akciğer Kanserinin Belirtileri Nelerdir?

Akciğer kanser belirtileri yerleştiği bölgeye göre değişiklik gösterir. Akciğerin üst kısmında oluşan kanserlerde sinirlere baskı yapan hücreler kol ve omuzda ağrılara neden olur. Hastanın sesi kısılır ve göz kapağı düşmeye başlar. Akciğer kanseri olanlarda üst solunum yolları enfeksiyon kapar kas ve iskelet sisteminde ağrılar ortaya çıkar. Akciğer kanserinin en belirgin belirtisi inatçı öksürüklerdir. Akciğer kanseri çok sinsi bir hastalık olup uzun bir süre belirti vermeyebilir. Hastaların dörtte birinde hastalık belirti vermeden ilerler. Birçok insan akciğer kanseri olduğunu başka hastalıklardan şikâyetçi olduğu zaman yapılan tetkik ve testler sonucu öğrenmektedir. Rutin yapılan sağlık kontrolleri akciğer kanserinin anlaşılmasını kolaylaştırır. Erken teşhis edilen akciğer kanserlerinde tedavi başarısı yüksektir.  Akciğer kanseri olan kişilerde görülen belli başlı belirtiler şunlardır:

1. Uzun süreli nefes darlığı ve hırıltılı solunum
2. Geçmek bilmeyen ve giderek kötüleşen öksürük
3. Balgamdan kan gelmesi
4. İştah kaybına bağlı olarak zayıflama
5. Göğüs bölgesinde şiddetli ağrılar
6. Ses kısıklığı ve yutkunma güçlüğü
7. Kemik ve kas ağrılarına bağlı olarak hasta sürekli kendini yorgun ve halsiz hisseder.

• Akciğer Kanseri Kimlerde Görülür?

Akciğer kanseri sigara kullanan erkeklerde yaygın olarak görülen bir kanser türüdür. Erkeklerin sigara içme oranı kadınlardan daha fazla olduğu için akciğer kanseri erkeklerde daha yoğun görülür. Akciğer kanser oluşumunda yaş faktörü etkilidir. Özellikle 55 yaş üstü yaşlılar akciğer kanseri için yüksek risk taşır. Sigaraya başlama yaşı, sigara kullanım sıklığı, sigaraya maruz kalma durumuna bağlı olarak ortaya çıkar. Akciğer kanseri 45 yaş altı bireylerde nadiren ortaya çıkar. 50-70 yaş arası bireylerde akciğer tanısı daha fazla konulur. Akciğer kanseri hayati risk taşıyan ve mutlaka tedavi edilmesi gereken bir kanser türüdür. Teşhis edilmeyen ve tedavi edilmeyen akciğer kanseri hastanın hayatına mal olur. Dünya genelinde her yıl 1,3 milyon insan akciğer kanseri nedeniyle ölmektedir. Ülkemizde her yıl 40 bin akciğer kanseri tanısı konulmaktadır. Akciğer kanser vakalarının %80i sigara kaynaklı olduğu tespit edilmiştir. Akciğer kanseri kemik, karaciğer, beyin ve böbrek üstüne yayılarak vücutta ciddi hasarlar meydana getirir. Akciğer kanseri hayati riski en yüksek kanser türüdür.

• Akciğer Kanseri Oluşum Nedenleri Nelerdir?

Akciğer kanserinin en büyük oluşum nedeni sigara kullanımıdır. Akciğer kanseri sigara içmeyen kişilerde de görülür. Akciğer kanseri olan kişilerin %15i sigara kullanmadığı tespit edilmiştir. Sigara içilen ortamda bulunmak akciğer kanserine neden olur. Sigara, pipo, püro ve nargile içenlerde akciğer kanseri yoğun olarak görülür. Sigara dışında genetik faktörlerde akciğer kanseri oluşumunda etkilidir. Radon gazı, hava kirliliği, verem, ışın tedavisi uygulaması da akciğer kanser riskini arttıran nedenlerdir. Kadınların giderek sigara tüketmeye başlaması ile birlikte akciğer kanseri artık kadınlarda da yoğun olarak görülmeye başlandı.

• Akciğer Kanseri Teşhisi Nasıl Yapılır

Akciğer kanseri tanısı için hastanın akciğer röntgeni çekilir. Röntgen ile kanserli kitleye ulaşılır. Hastanın hastalık geçmişi sorgulanır. Bu sorgulamada hastanın sigara, pipo, puro ve nargile kullanıp kullanmadığı sorgulanır. Çevresel ve mesleki açıdan hastanın maruz kaldığı maddeler incelenir. Hastanın ailesinde daha önce akciğer kanseri olan birisinin olup olmadığı sorgulanır. Bu sorguda amaç akciğer kanserinin genetik faktörlü olup olmadığı anlaşılır. Akciğer kanserini anlamak için hastadan balgam tetkiki yapılır. Akciğer mukozasından alınan örnek mikroskopla incelenir. Akciğer kanserinden emin olmak adına uzman doktorlar akciğer dokusunu inceler. İnceleme ile kanser türünü ve hastalığın boyutu tespit edilir. Hastanın bilgisayarlı tomografisi çekilerek kite nasıl ulaşılacağı tespit edilir. İnce iğne biyopsisi yapılarak kanserli hücreye ulaşmanın en uygun yolu belirlenir. Hastalık başka organlara sıçramışsa o organlardan parça alınarak hastalığın tanısı yapılır. Tanı konulduktan sonra akciğer kanserinin hangi evrede olduğu tespit edilir. Akciğer kanseri tedavisi için erkan tanı çok önemlidir.

• Akciğer Kanserinde Görüntüleme Yöntemleri
• Akciğer Grafisi: Hastanın hastalık öyküsü dinlenir ve fiziki muayene yapılır. Akciğerin iki yönlü grafisi çekilir. Akciğer grafisi her zaman net sonuç vermeyebilir.
• Bilgisayarlı tomografi (BT): Bu yöntemle akciğer kanser tümörünün boyutu, şekli ve bulunduğu yer hakkında bilgi sahibi olunur. Yayılan akciğer kanseri nedeniyle büyüyen lenf düğümleri bu yöntemle gözlemlenir. Erken teşhis edilen kanserli hücrelerin karaciğer, böbrek üstü bez, beyin gibi organlara yayılması önlenir.
• Manyetik Rezonans görüntüleme (MRI): Manyetik radyo dalgaları ile birlikte bilgisayar aracılığıyla akciğer kesitlere ayrılır. Bu yöntemde x ışınları kullanılmadığı için hastanın radyasyon kapma riski yoktur.
• Pozitron Emisyon Tomografi (PET): Kanserli dokuda biriken şeker molekülüne bağlanan düşük doz radyoaktif madde kullanılarak işlem yapılır. Tümörün yayılıp yayılmadığını, kanserin bulunduğu gelişim evresi bu yöntemle tespit edilir.
• Kemik Sintigrafisi: Damar yolu ile hastaya verilen radyoaktif maddenin kanserli hücrelere ulaşıp ulaşmadığını gösterir. Özellikle küçük hücreli akciğer kanserinde bu yöntem yaygın olarak kullanılır.

• Akciğer Kanseri Tedavi Yöntemleri

Akciğer kanseri ameliyatla tedavi edilir. Cerrahi müdahalenin tipi ve kanserin akciğerdeki yayılma durumuna bağlı olarak yapılır. Akciğerdeki küçük parça ameliyatla alınır. Ameliyat ile tüm lob alınırsa lobektomi, sağ ve sol akciğerden birisi alınırsa pnomonektomi olarak adlandırılır. Kanserli hücre geniş bir yayılım göstermişse, tümör çok büyükse ve hastanı genel sağlık durumu ameliyatı kaldıracak düzeyde değilse hasta ameliyat edilmez.

Akciğer kanseri için kemoterapi tedavisi uygulanır. Kanserli hücrelerin ilaçla yok edilmesi olarak tanımlanan kemoterapide hastaya 2 ilaç verilir. Kemoterapi tedavisini bu alanda özel eğitim alan hemşireler uygular. Kemoterapi tedavisi 28 günde 1 tekrarlanır. Kemoterapi tedavisinde hastaya damardan sıvı şeklinde ilaç verilir. Kritik durumda olan hastalara kemoterapi tedavisi yatarak uygulanır. Kemoterapinin yan etkileri değerlendirilerek ilacın dozu yeniden ayarlanır.

Akciğer kanser tedavisinde kullanılan bir diğer yöntem radyoterapi yöntemidir. Işın tedavisi ile kanserli hücreler öldürülür. Sınırlı bir alanda kullanılan bu yöntem kanserli hücrelerin yok edilmesinde çok etkilidir. Tümörlü hücrelerin küçültülmesinde de radyoterapi kullanılır. Kanserli hücreler ilerlediği zaman kemoterapi ve radyoterapi birlikte uygulanır. İlerleyen akciğer kanserinde hastanın nefes darlığı ve ağrılarını gidermek için kullanılır.

• Akciğer Kanserinde Aşı Tedavisi

Akciğer kanserinde 4.evrede bulunan hastalar için özel olarak akciğer kanser aşısı geliştirildi. İmimünoterapi olarak adlandırılan bu aşı ile hastanın kendi bağışıklık sistemi kullanılarak kanserli hücrelerle savaşması sağlanır. Bu aşının yan etkisi diğer tedavi yöntemlerine göre daha azdır. Akciğer kanserini hastaya uygulamadan önce bazı tetkikler yapılır. Akciğer kanser tipinin bu aşıya uygunluğu kontrol edilir. Aşıya uygun olan kanser tipi için zaman kaybetmeden aşı tedavisine başlanır. Aşının bulantı ve kusma gibi yan etkileri vardır. Aşı bağırsak ve tiroit bezlerinde geçici olarak inflamasyona neden olur. Aşı 4. Evredeki kanserlilerin yaşam süresini uzatır.

• Akciğer Kanserinden Korunma Yolları Nelerdir?

Akciğer kanserinden korunmanın en önemli yolu sigarayı bırakmak ve sigaralı ortamlardan uzak durmaktır. Radon gazı yaşanılan yerlerde gerekli korunma tedbirlerini almalısınız. Puro, pipo ve nargile akciğer kanser oluşumunu tetikler. Yalıtım maddesi olarak kullanılan asbest gazı akciğer kanserine neden olur. Asbest gazı ile çalışmalarda koruma maske takmak gerekir. Hava kirliliğine maruz kalmak akciğer kanserini tetikler. Bu yüzden kirli ortamlardan uzak durmalısınız.